Sosyal Medyada Roller ve Troller

Bir dönem, her yerde ve herkeste internet yoktu. Bugünküne oranla çok az sayıda kişinin e-mail adresi vardı. Haliyle, mail kutularına düşen mail sayısı da çok azdı. Hotmail, 6 mb depolama alanı ile ücretsiz mail adresi veriyordu ve uzunca bir süre dolmuyordu kutumuz (6 mb, bugün orta kalitede bir resim dosyasının büyüklüğüne tekabül edebiliyor). Mail adresi olanlar, bu adreslerini seve seve herkesle paylaşırdı ve bunda bir beis görülmezdi. İnternetin hızla yaygınlaşmasıyla birlikte suistimal vak’aları da çığ gibi büyüdü. Spam mailler, virüs ve zararlı yazılım barındıran mailler mail kutularını doldurmaya başladı. “Lütfen listenizdeki herkesle paylaşın” notuyla gönderilen çoğu acıklı ve uydurma hikâyelerden, sansasyonel ve uçuk bilgilerden veyahut, “Bill Gates servetini dağıtıyor” gibi maddî zaaflara hitap eden mail zincirleri ile insanların mail adresleri toplanıyor ve yeni spam listeleri veya siber kurbanlar elde etmekte kullanılıyordu.

 

Sosyal medya araçlarının geliştirilmesinden hemen önce ise mail grupları ve forum çılgınlığı yaşanmaya başladı. Paylaşım, tartışma ve sosyalleşme için mail grupları pratik bir çözümdü. Önüne gelen, kendince bir kategori seçip hemen mail grubunu oluşturuyor ve sizi de ekliyordu. Gruplar kalabalıklaştıkça tartışmalarda sesler ve tansiyonlar yükselmeye başlayabiliyordu. Trollük yapmak isteyenler için çok münbit bir ortamdı. Diyelim, biri bir mail grubunda veya forum ortamında doğuştan bir ayağı sakat olan ve kimsenin sahiplenmek istemediği bir köpeği Jude isminde küçük bir kız çocuğunun aldığını, zamanla kendisini eğiterek insanlar gibi iki ayaklı yürümeyi öğrettiğini ve köpeğe “faith” ismini verdiğini anlatan bir hikâye paylaştı. Hemen bir trol çıkıp “bir köpeğe Fatih ismini koyarak ecdadımıza küfür eden alçaklar” ile başlayıp konu haçlı seferleri ile bağlayabilirdi. Faith kelimesinin İngilizce “inanç, iman, sadakat” gibi anlamlara geldiğini ve bunu bilmemenin cahillik olduğunu söyleyenler de tartışmayı trol efendinin istediği zemine sürükleyebilirdi. Bu neviden, kişisel olarak trollük yapanlar vardı ve kişisel tatmin, şöhret kazanmak gibi amaçlarla yapıyorlardı bu işi.

Zamanla sosyal medya araçları ve mobil teknolojiler gelişti ve kullanım oranları çok arttı. Bugün, sadece Facebook kullanıcılarının sayısı iki milyarı aşmış durumdadır. Doğruluk kontrolü ve zorunluluğu henüz bulunmayan bu ortamlar her türlü yalan bilginin yayılması için bire bir. Teyit.org sitesinde yer alan bir habere göre 1957’den beri Londra’da hizmet veren bir Hint restoranı hakkında facebook’ta yayılan, insan eti kullandıklarına dair bilgi yüzünden işletme kapanma noktasına gelmiş. Haberin çıkış noktasının ise bir parodi sitesi olduğu ortaya çıkmış.

Günümüzde trollük yapmak hem kolaylaştı, hem de kurumsal bir hal aldı. İstenen konularda kamuoyu oluşturmak (popüler ifadeyle algı operasyonu yapmak), kitleleri belli hedeflere yönlendirmek gibi misyonlar üstlenen trol grupları ortaya çıktı. Hedeflediği toplumsal desteği bulan troller, gönüllü milisleri de aralarına katarak, hoşlanmadıkları kişi, grup ve düşünceler hakkında anında bir linç hareketi başlatabilirler. Hedefe aldıkları kişiyi bir anda hakaret, küfür ve tehditlerle sindirmeye çalışırlar. Bunlara denk gelinirse etkileşime girmeden doğrudan hesaplarını bloklamak en iyisidir. Trollere yol gösteren işaret fişeklerini atan, fikri altyapı oluşturmaya çalışma rolü üstlenen kişilerle de sosyal medya üzerinden tartışmak mümkün değildir. Adama kişisel fikrini beyan edersin, “sen kimsin ki bana analiz yapıyorsun?” der. “Bu böyleyse, şu neden şöyle?” diye soru sorarsın, “bana mantık oyunları yapma” der. Âyet, hadis veya ilgili alanda muteber birinin sözünü aktarırsın, “âyetlerin arkasına mı sığınıyorsun, senin fikrin yok mu?” der. Böyle insanlarla sağlıklı bir iletişim kurmak mümkün mü?

Tarafgirlik ve inat duygularının tavan yaptığı bu zamanda, umuma açık platformlarda karşıt fikirli insanlarla tartışmak, aradaki husûmeti ve ayrılığı pekiştirmekten başka bir işe yaramayabilir. En iyisi, kendi mesleğinin muhabbetini yapmak ve başka cereyanlara, trollerine ve başka rollerdeki kişilerine karışmamaktır.

Link: http://www.yeniasya.com.tr/adnan-nacir/sosyal-medyada-roller-ve-troller_437502

Tez-ek

Boğaziçi Üniversitesi’nin yaptığı bir araştırmaya göre Türkiye’de 2007-2016 yılları arasında yazılmış olan yüksek lisans ve doktora tezlerinin % 34’ünde intihal tesbit edilmiş.

Yani her üç tezden birinde referans gösterilmeden başka kaynaklardaki bilgiler kullanılarak bilgi hırsızlığı yapılmış.

İstibdat rejimlerine özgü olan, liyakat ölçüsü yerine siyaseten yakınlık veya akrabalık bağları gözetilerek kadrolaşmanın akademik hayattaki tezahürü bu olsa gerek. Son dönemlerde neredeyse her alanda bu neviden uygulamalar görünüyor. Hatırlarsanız, yakın zamanda Denizli Pamukkale Üniversitesi rektörü, eşi de dahil olmak üzere pek çok yakınını yönettiği üniversitenin kadrolarına yerleştirmiş, “eşim olduğu için değil, yetkin olduğu için atadım” demişti. Kendisine twitter üzerinden şunu sormuştum: “Hocam, eşin yetkin olduğu için mi atadın yoksa atama yetkin olduğu için mi eşini atadın?”

Yapılan intihal araştırması 2016’ya kadarki çalışmaları kapsıyor. OHAL ile birlikte gelen KHK dalgalarıyla meslekten ihraç edilen, tutuklanan akademisyenlerin oluşturduğu boşluğu doldurmakta yapılacak “int-i OHAL” sayısını şimdiden kestirmek mümkün değil.

Bir intihal sebebi daha var, o da askerden yırtmak mı dersin. Bir ömre, “bedelli çıkacak” diye sığdırılmak istenen azamî akademik çalışma, ihtiyaçtan ve istekten kaynaklanmayınca kişileri böyle yöntemlere itiyor olabilir. Bilgisayar başında bir gün Musul’a bir gün Şam’a giren bazı bordo klâvyelilerin askerden kaçmak için (yüksek lisans programlarının) tezsizlerini kapattıklarını biliyoruz. Askerden kaçmak maksatlı yapılan akademik çalışmada özgün ve yenilikçi tezler beklemek abes olur.

Akademik tez üretemiyoruz, ama adalet yürüyüşlerine tezek döküyoruz. Hatemi İbrahim Bey’den ilhamla “Erişir menzil-i maksuduna aheste de olsa yürüyen, tezek-reftar olanın payine damen dolaşır” diyelim biz de. Aslında “paylerine damen” dolaştığı için belki de “tezek-reftar” oldular. Tezek işi kendilerini sıkıntıya sokacak olursa hemen bunu yapanları satışa getirip “Dışkıvvetlerin parmağı var mı bu tezek işinde, araştırılması lâzım” diyebilirler.

Fatih Belediyesi’nin kendi sayfasında şu cümlelerle duyurduğu şu habere ne demeli? “Girişimci Dr. Arif Okudum’un Fatih Belediyesi Yenilikçi Projeleri Geliştirme Merkezi’ne yaptığı başvuruyla hayata geçirilen Disksiz Bilgisayar Sistemleri Projesi (DİSKNET) ile tek bir server üzerinden yüzlerce bilgisayar yönetilebilecek. TÜBİTAK Marmara Teknokent Enstitüsü ile yürürlüğe giren milyon dolarlık proje kapsamında Millî Eğitim, Sağlık Bakanlığı disksiz bilgisayarlarla donatılacak.” Haberin “bir intihal daha var” dedirten kısmı, akademisyen olan proje sahibinin, bir bilgisayar oyunundaki simülasyonları “teröristlere karşı yapılan operasyonun görüntüleri” olarak lanse eden bir haber kanalında bunu “kendi icadı” olarak sunmasıdır. Halbuki bu şekilde çalışan sistemler 1980’li yıllardan beri bilinmekte ve kullanılmaktadır.

Tübitak desteğini nasıl almış olabileceğini düşünürken aklıma şöyle bir konuşma geldi:

– Sayın Tübitak, bir client bilgisayar projemiz vardı bizim, destek verebilir misiniz? Fatih Belediyesi Başkanımızın da selâmı var bu arada…
+Tamam, bakalım. Ama “namaz kılaynt” bilgisayar olarak geliştirin bunu.
-İnşallah efendim, zaten bunlar dünyanın online “updates” alan ilk bilgisayarı olacak. Hafıza olarak RAM değil, “RAM-azan” kullanılıyor, o da bizim icadımız. Ethernet kartları yerine de “mehternet” kartını geliştirdik. Sisteme bağlantı gerçekleşir gerçekleşmez, veriyor mehteri.
+Nasıl çalışıyo sistem?
– Şöyle efendim, bir adet server-i ser bir bilgisayarımız var. Aslında onu da millîleştirdik, yeni dönem başkanlık sistemimizle uyumlu olarak artık yerli ürünlerimize “bilgisaray” diyoruz. Dünya lideri ülke olarak bize de bu yakışır. Almanların bunu da kıskanacağını biliyoruz. Cemaatle kılınan bir namaz gibi düşünün; bir imam var, onun arkasında cemaat. İmam Fatiha okuduğu için cemaatin okumasına gerek kalmıyor. Cemaat sadece “amin” diyor. Kılaynt bilgisaraylarımız da mehternet kartları sayesinde bağlandıkları server-i ser bilgisarayına tabi oluyorlar.
+Maşallah kardeş, maşallah…
Ne dersiniz, “Papaz eriğini imam eriğine çevirme projesi”ne destek veren bir kurum için çok mu hayali bir konuşma oldu acaba?

Link: http://www.yeniasya.com.tr/adnan-nacir/tez-ek_436909

Betonun Elli Grisi

Geçtiğimiz hafta Ege Denizi merkezli deprem yaşandı, etkileri Marmara bölgesindeki birçok ilde de hissedildi.

Artçıları kabilinden, irili ufaklı sallanmalar ise hâlâ devam ediyor gibi. Ramazan ayı hürmetine Rabbim, en hafif şekilde atlatmayı nasip etsin.

Uzmanlarının büyük bir deprem beklediği İstanbul buna ne kadar hazırlıklı? Meşhur 1999 Marmara Depremi sonrası inşaatlara çeki düzen verildi, ama denetimlerin düzgün yapılıp yapılmadığı hakkında kafalarda soru işaretleri mevcut. Özellikle sahile yakın yerlerdeki yapılanmalar ve durmadan ihdas edilen imar izinleri endişe veriyor. 99-2003 yılları arasında İstanbul’da bulunan 493 toplanma yerinin bugün itibarıyla 77’ye düşmüş olduğundan bahsediliyor. Betonun elli grisine sahip koca koca alış veriş ve iş merkezleri, rezidanslar dikilmiş durumda çoğu toplanma yerine. Allah muhafaza, muhtemel bir deprem sırasında 18 milyon nüfusa ulaşan şehirde bu alanlar kime yetecek? Karacaahmet ve Zincirlikuyu bu alanlar arasında mı bilmiyorum, ama “hepimizin gideceği yer” olması hasebiyle pek çok kişiyi toplayacak bu gidişle.

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın hazırladığı ve birkaç yıldır televizyonlarda yayınlanan bir kamu spotunda tarım arazileri üzerine inşaat yapılmaması gerektiği vurgulanıyor. Bu spotun hedef kitlesi kim bilmiyorum, ama imar izinlerini veren kuruluşların bu uyarıyı dinlemediği belli. Zeytinlik alanlarını imara açmak için defalarca meclise getirilen ve sonuncusu da kamuoyundan gelen tepkiler üzerine çekilen teklif de bahsedilen kamu spotundan hiç haberi olmayanlar tarafından getirilmiş olmalı.

Artan nüfusla birlikte, ihtiyaç günden güne artsa bile tarım üretimimizde ciddî manada düşüş var. Zaman zaman fahiş bir şekilde fiyatı artan bir ürün olunca ne yapıyor şevketli devletlülerimiz, hemen arada spekülatörlerin olduğundan yakınıyor. Stokçuları te’dip etmek için de o üründe ithalatın yolunu açıyorlar. Haliyle, düşük marjlarla çalışan küçük üretici havlu atıyor ve zarar etmemek için üretimi bırakıyor. Bakanlarımız da pazarlardan “gonuşmadan geçince” vatandaş derdini kime anlatacağını şaşırıyor. Yakın zamana kadar kendi kendine yetme özelliği ile övünen ülke, saman dahil pek çok temel üründe dışa bağımlı hale geliyor. Tarım arazileri boşa çıkınca bu sefer de “ziyan olmasın bari” deyip imara açılıyor.

Ülkenin lokomotifi gözüyle bakılan grisiyle meşhur beton sektörü, tek başına koca ülkeyi sırtlayıp götürmeye yetmiyor. Sonuçta maliyetleri yüksek girdileri var ve bir inşaat bir defa yapılıp uzun seneler kullanılıyor. En iddialı olduğumuz alan olan betonda bile mega projelerimizi İtalyan, Japon ve Koreli firmalara yaptırıyoruz, bu da başka bir handikapımız. Yabancı yatırımcılardan gelen sıcak parayı katma değeri yüksek üretimde ve ihracatta kullanan Güney Kore gibi ülkeler sıçrama gösterirken, biz lüks tüketimde kullandık ve betona gömmeye çalışıyoruz. Sonuçta bankalara ve finans kurumlarına borcu gittikçe kabaran bir toplumumuz oldu. Vel ”Hans”ılı, “hey George, versene borç!” diyerek yürütmeye çalışıyoruz işleri, ama Hans ile George’un bizi koruyamayacağını da biliyoruz.

Hafriyat kamyonlarını harıl harıl çalıştırıp inşa ettiğimiz siteler kadar, “harfiyat” üzerine kurulu kodlarla çalışan yazılım dünyasına gerekli kolaylıklar sağlanmış olsaydı, küresel çapta ses ve döviz getiren web siteleri ve mobil uygulamalarımız olabilirdi. Belki de, zamanında gemileri karadan yürütmekle ezber bozan Fatih’in torunları olarak, fethin yıl dönümünü karadan gitmesiyle bilinen 1453 adet kamyonu yine karadan geçirmekle gövde gösterisi yapılmış olmayacağını anlardık.
Link: http://www.yeniasya.com.tr/adnan-nacir/betonun-elli-grisi_435666

Star Yarab!

21. yüzyıl Müslümanı olmak ne kolaymış…

Alınlar yumuşacık halılar üzerine serilen namazlıklar üzerinde secdeye gidiyor. Sıcaklığı istenen seviyeye getirilen sularla abdest alınıyor. Soğuk kış gecelerinde sıcacık kollarıyla saran yorganlardan çıkınca Sibirya soğuğu ile karşılaşılmıyor sabah namazlarında, evlerin çoğunda ortamı homojen olarak ısıtan sistemler var. Hijyenik ortamlarda ibadet ediliyor. Kıble tayini için akıllı cihazlarda kullanmak üzere geliştirilmiş uygulamalar var ve neredeyse isteyen herkesin cebinde bulunuyor. Vakit girdi mi, kaç dakika var soruları dert değil artık. Akıllı uygulamalar, “abi ikindi namazını kılmadın, girmeden kerahet, kıl rahat rahat” diyerek isterseniz sizi uyarabiliyor.

Dünyevî diğer işlerde olduğu gibi, teknolojinin elverdiği imkânları kullanarak ibadet etmek tabiîi ki çok güzel bir şey. Güzel de, gittikçe rahatlığa gömülen nefisler durmadan daha fazlasını istiyor. Yüksek standartlarda ibadet etmeye alışmış bir nefis bu standartları “asgarî şartlar” olarak belirlemeye başlıyorsa bu tehlikelidir. En küçük bir zorlukta ibadeti terk etmeye meyyal olur.

Rahatlık seviyesi arttıkça ibadetler de sanki, özündeki, kişinin “Rabbine karşı aczini anlama” noktasını zayıflatıyor. Mübarek gün ve gecelerde, bütün “İslâm âlemi” için çizilen bir ufka işaret eden ve ilk olarak kimin yazdığı belli olmayan, dışı süslü cümlelerden oluşan, içinde bulunulan her geceye ve rehber listesindeki herkese kolaylıkla uyarlanabilecek kadar parametrik metin mesajlarını, anlık mesajlaşma platformlarının her birinde ve neredeyse herkese göndermek âdet olmuş. Bu vesileyle içinde bulunulan mübarek zamanın ihya edildiği düşünülüyor her halde. Bunları yaparken saatler ilerliyor, ihya etmenin kıvancıyla gönenen vatandaş da yorulup uykuya dalıyor.

Bazen bütün sosyal medya araçlarında yayınladığı aynı metni, bana hem SMS olarak, hem Whatsapp uygulaması üzerinden özel mesajla, hem Twitter üzerinden bana “menşın” atarak / DM’den, hem Facebook üzerinden etiketleyerek gönderen arkadaşlar oluyor. Mübarek adam, her birine cevap vermeye veya “layk”lamaya kalksam o gece yetmez! Düşün, senin gibi 3 kişi daha olsa… İşin kolayını bulup her platformda kendisine bir dağıtım listesi oluşturup tek tıkla yırtan kişiler de var, onların mesajları nedense bana daha soğuk ve ruhsuz geliyor. Klişelerden oluşan ve beni adresleyerek yazılmamış mesajlara cevap vermiyorum artık.

İçinde 15 kıraat hocasının sesinin kayıtlı olduğu kalemlerimiz var artık, Kur’ân-ı Kerîm üzerinde istediğin yere tutuyorsun, hemen okumaya başlıyor. Aynı şekilde, Kur’an, tefsir, ilmihal bilgileri ve duâlar gibi feyizli muhtevayı barındıran mobil uygulamalarımız var. Maşallah, sık sık “apdeyts”lerini tazeliyor uygulamalar. Yakında kolaylıkla abdest aldıran uygulama ve cihazlar da geliştirilebilir. İsim olarak “abdestmatik” diyebiliriz belki bunlara. Abdestmatik cihazının, alınan bir abdest sonrası, kişiye “küçük bir farkla, bir boy büyük abdest almak ister miydiniz?” şeklinde bir soru sorması, dünyevî ölçeklere çekilip sayısallaştıkça ve seri üretime geçildikçe ticarîleşme riski taşıyan manevî değerlere bir örnek olacaktır. İş, nefislerin inisiyatifine bırakılırsa, herkesin sağlıklı ve güzel görünümlerine sahip robotları uzaktan kumanda etmek suretiyle evinde oturduğu koltuktan hiç kalkmadan bütün işlerini yürüten insanların anlatıldığı “Suretler/Surrogates” isimli filmdeki gibi robotlara bütün ibadetleri yaptıracak, kendi, akşama kadar yatacak. Cennete de o robotlar gider artık.

Dinî ve manevî değerleri dünyevî kutulara doldurup pazarlamak, en başta dinî değerlere zarar verir. Kur’ân okumanın “starı” olmaz, sezonun “hit” sûresi seçilmez, mevlitlerin “remiksi” yapılmaz, hocalar sohbetlerinin “single”ını çıkarmaz, ilmihal bilgilerinin konuşulduğu dinî programların “sezon finali” olmaz, dinî kanaat önderlerinin “fun club”ı olmaz, TV kanallarına belli dönemlerde ekrana çıkıp halkı irşad eden hocaların “bonservisi” olmaz, bir kanaldan diğerine “transfer” edilmez, imamlar camilerde “miting” yapmaz, camilere dâvetiye ile girilmez… Ha, yapılırsa ne olur, bir şeyhe sahne performansı için pop star kıyafeti giydirilmiş olur… Genelde doğu ve güneydoğu bölgelerimizde kamyonların üstünde “Allah korusun” manasında yazılan “Star Yarab” duâsını yanlış mı anladık acaba?

Link: http://www.yeniasya.com.tr//adnan-nacir/star-yarab_434975

Atılım Dönemi

 İktidar partisi, 21 Mayıs ile başlayan dönemi “atılım dönemi” ilân etti.

15 yıllık iktidarında yaptıkları her işi yapılabilecek en iyi şey olarak lanse eden bir iktidar demek ki kendisinin de fark etmediği (!) yanlış birtakım işler yapmış olmalıydı ki atılım yapmaya, bir şeyleri düzeltmeye ihtiyaç duydular.

Bazı insanlar vardır ki, hata yaptıklarını asla ifade etmedikleri gibi, hatalarını ispat edip gösteren kişilere karşı utanmak şöyle dursun, pişkince durumu idare etmeye çalışırlar. Meselâ adamın ayağı buzlu zeminde kaymış ve yere düşmüştür, “Salih Abi, yere düşmüşsün” dersiniz. Cevaben size, kesinlikle düşmediğini, yere paralel bir vaziyette durmayı çok sevdiğini söyler. Ya da kendisinin sabit kaldığını, fakat yeryüzünün anlaşılmaz bir şekilde doksan derece yan yattığını iddia edebilir.
15 yıllık tek başına iktidar döneminde birbirine zıt çok sözleri ve işleri oldu. Her seferinde, önceki söyledikleri/yaptıklarını unutup mevcut durumu parlatarak destek istediler. Meselâ, Avrupa Birliği ve onun temsil ettiği değerler sistemine entegre olmanın demokratikleşme yolunda zarurî bir adım olduğunu söyleyerek puan topladılar. İşlerine gelmediği noktada Birliğin aslında bir Hıristiyan kulübü olduğunu ilân ettiler. 16 Nisan referandumu öncesi yaşadıklarımız malûm; Avrupa’yla sun’î gerginlikler oluşturup ilişkileri kesilme noktasına taşıdılar. “Anaların artık ağlamaması” bir seçimin sloganı olurken, yerle bir edilen şehirler teröre karşı mücadelenin kararlı duruşu olarak başka bir seçimde sergilendi. OHAL’leri bitirmekle övündüler, şimdi de “huzur ve güven ortamı sağlanıncaya kadar OHAL!” deyip süresini müebbete bağlamaya çalışıyorlar. Eyalet sistemini tartışarak demokratik açılım yaptıklarını iddia ettiler, fakat sonrasında “çocuklar ölmesin!” diyen öğretmeni tutukladılar. 2010’da vesayetler döneminin kapandığını, yargı bağımsızlığını sağladıklarını ilân ettiler. Nasıl olduysa, 16 Nisan’da da aynı şeyleri söyleyip oy topladılar.

Dost-düşman, iyi-kötü sıfatlarını kişi, kuruluş ve devletlere öyle tevzi ettiler ki başımız döndü. Bir gün Rusya’ya kafa tutuyor ve millete tezek yaktırdılar, ertesi gün özürler dilediler ve aramızı bozmaya çalışanlara lânet okudular. “Adam öldürmeyi siz çok iyi bilirsiniz” dedikleri İsrail’in aslında dostumuz olduğu açıklandıktan sonra, seçimler boyu propaganda malzemesi olarak kullanılan Mavi Marmara hadisesinin sahipleri bir anda “Giderken bana mı sordunuz?” tepkisi ile karşılaştı.
Şimdi “atılım” dedikleri dönemde bizi ne bekliyor, Allah bilir. Aslında ülkede son zamanlarda çok yoğun atılımlar gözlenmişti. Yüz elli bine yakın insanın işten atılımı, onbinlercesinin hapishanelere atılımı 21 Mayıs tarihinden çok öncedir. AKP’lilere dokunacak “atılım” gelecek mi, bilmiyoruz. Gelecek olsa bile, “kayyım peder” durumundan serbest bırakılanlara bakınca, dostlar alış verişte görsün diye yapılacağı izlenimini uyandırıyor. Yanlış anlaşılmasın, kişi gerçekten masumsa veya tutuklu yargılanmasını gerektirecek geçerli bir sebep yoksa tahliye veya beraat kararı verilmesi adaletin tecellisidir ve herkesi sevindirir. Böyle bir karar, kimin için verildiğine bağlı olarak, bağımsız yargının tasarrufu olarak kabul edilebiliyor ya da kararı veren hâkim/ler/in Fizan’a sürülmesini, haklarında soruşturma açılmasını veya görevden uzaklaştırılmasını netice veriyorsa adalete olan güven sarsılacaktır.

Keşke atılım dedikleri, ekonomik ve bilimsel alanda ülke olarak bize sıçrama fırsatı tanıyacak bir hamle olsaydı. Sanayi 4.0 trenini nasıl yakalayabileceğimize ilişkin yol haritası çıkarılsa fena mı olurdu? İktidar sahiplerine sanayi 4.0 deseniz, yazının başında örneği verilen pişkin adam gibi davranıp “rabia” işaretinin bunu sembolize ettiğini söyleyebilir ve anında size sloganını bile yazabilir:
“Tek işletim sistemi, tek programlama dili, tek platform, teknoloji!”
Link: http://www.yeniasya.com.tr/adnan-nacir/atilim-donemi_433557

Mesele Sadece Vergi mi?

İnternet tabanlı iletişim teknolojileri uzakları daha da yakın etti.

 

Çin’de üretilen, hammaddesi bir Afrika ülkesinden temin edilmiş bir ürünü, bir Avrupa ülkesine ait online satış sitesi üzerinden satın alıp Amerikan kökenli bir taşıma şirketi vasıtasıyla kapıya getirtmek mümkün olabilir. Arada fason üretici ve al-sat işi yapan komisyoncular dahil edilirse bir kaç millet/kıt’a daha işin içine girebilir. Ödeme işlemlerinde doğrudan ve dolaylı yollardan kaç sistem ve bankanın dahil olabileceğini saymıyorum bile. Bir parça malın satışı deyip geçmeyin, 72 millet ekmek kazanıyor olabilir kısacası.

Üretimin çılgınca bir hızda seyrettiği dünyada, büyük işler peşinde koşanlar muhakkak uluslar arası alanda müşteri kovalamak zorunda kalıyor. İnternet de bunun için en uygun mecra. Web sitelerinin hepsi neredeyse aynı uzaklıkta, adreslerini web tarayıcısına yazıp çağırabiliyorsunuz. Girişte çok şükür pasaport kontrolü yok (şimdilik). “Nerede vizen? Laptop’la giriş yapamazsın!” ya da “Müslüman ülkelerden ülkemiz sitelerine giriş yasaklanmıştır” diyen de yok. Web sayfalarının uzantıları bir ülke kodu ile bitiyor olup, barındırıldıkları sunucu bambaşka bir ülkede olabilir. Hele “bulut dedikleri bir şey var” ki ne, nerededir belli değildir, Binali Yıldırım Bey’e kulak veriyor ve fazla kafa yormaya gerek olmadığını düşünüyorum. Yani, “bir web sitesi nerededir, sınırları nerede başlar ve nerede biter?” sorusu “İstanbul tam olarak nerede başlar, tam olarak hangi noktayı geçince şehirden çıkmış sayılıyoruz?” sorusu ile kapışır.

Yerleşik sınırlarının dışına taşarak bütün dünyaya hizmet sunan web sayfaları ve mobil uygulamalar hayatımızın içine girdi. Google, Facebook, Twitter, Instagram, Uber, Airbnb, Booking.com, Amazon ve Ebay gibi pek çok platform küresel müşterilerden para kazanıyor. Bu noktada müşterilere ait şahsî verilerin işlenmesi ve kazanılan paraların vergilerinin ödenmesi problemleri tartışılıyor. Muhtemel bir anlaşmazlık durumunda başvurulacak mahkemenin hangisi olacağı muamması da var.

Paypal, 2016 yılında, sunucularının Türkiye’de bulunmasını isteyen BDDK ile anlaşamamış ve ülkemizdeki faaliyetlerini durdurmuştu. Emniyet Genel Müdürlüğü, bütün illere gönderdiği bir talimatla Uber araçlarına “korsan taksi” cezası kesilmesini istedi. TÜRSAB tarafından haksız rekabet suçlamasıyla mahkemeye verilen Booking.com servisleri Türkiye için kapatıldı. Airbnb ile Türkiye’de ev kiralayan iki İngiliz turistin kaldığı eve baskın düzenlenmesi ve pasaportlarına el konulması haberi, yakında bu platformun da yasaklanabileceği düşüncesini akıllara getirdi. Pek çok firmanın vergi mükellefi olabilmesi için kendilerinden Türkiye’de ofis açması istendiği biliniyor. Hatta en son mahkeme kararıyla Türkiye’den erişimi kapatılan Wikipedia için Ulaştırma Bakanımız, katıldığı bir televizyon yayınında “temsilcilik açmaları ve vergi vermeleri gerekiyor” dedi. Wikipedia’nın kâr amacı gütmeyen ve bağışlarla geçinen bir kuruluş olduğu bilgisini hatırlatalım.

“Usta” diye çağırdığımız neredeyse hiçbir esnafın fatura kesmediği, lüks görünümlerine rağmen vergi matrahı sıfır veya sıfıra epsilon komşuluğunda olan firmaların çok olduğu, özel hastanelerin bazılarının hasta istemedikçe fatura kesmediği, kestikleri zaman da vergisi düşük olan farklı bir fatura kalemi gösterebildikleri, sahibinden ibaresiyle ilânını verdiğiniz gayrimenkulun resimlerini sizden izinsiz ve habersizce kullanarak müşteri bulmaya ve komisyon almaya çalışan ve herhangi bir kayıt tutmayan emlâkçıların olduğu aklıma geldikçe, vergi meselesindeki ciddiyetimizi sorguluyorum. Son yıllarda art arda çıkarılan vergi afları, vergi toplayamadığımızı veya vergi sistemimizde ciddî sıkıntılar olduğunu göstermiyor mu? Makul oranlarda vergilerin olduğu ve adil bir sistemde bu kadar kaçak olur mu?

Yukarıda bahsedilen internet servisi veya mobil uygulamaların her ülkede mahalli olarak vergi vermesini istemek makul olabilir, ancak sınırların neredeyse olmadığı ve VPN, proxy kullanımı dahil pek çok yolla aşılabilecek erişim yasaklarını düşündüğümüzde bu yasaklar göstermelik kalacaktır. Üstelik turizmde en kötü dönemleri yaşadığımız, yolunu şaşırarak gelen kafileleri havaalanında çiçeklerle karşıladığımız bugünlerde, özellikle turizmle ilgili uygulamaların engellenmesi ne getirir, ne götürür hesabının iyi yapılması gerekmiyor mu?
Son olarak, küresel müşterileri hedefleyen uygulama ve ürünler geliştirmediğimiz sürece geliştirenlerin kazandıklarına bakıp vergi vermeleri ihtimali ile avunuruz. Apple firmasının değerinin 800 milyar doları aşması yeterince fikir vermiyor mu?

Link: http://www.yeniasya.com.tr/adnan-nacir/mesele-sadece-vergi-mi_432168

IT'razım Var!

IT'razım var!

Bilim ile teknoloji arasındaki ilişki yumurta-tavuk etkileşimine fena hâlde benziyor. Bilimsel araştırma ve geliştirmelerin sonucu olarak faydalı ve ticarî değeri olan ürünler ortaya çıkıyor. Öte yandan, teknolojik aletlerin iyileştirilmesi çalışmaları yeni bilimsel araştırmaları tetikliyor.
İleri teknoloji ürünleri için araştırma ve geliştirme yapmak, elbette ki masraflı bir iş ve sadece bilimsel merak duygusu, insanların bu çalışmaları yapması için gerekli finansmanın elde edilmesi hususunda yeterli motivasyonu sağlamaya yetmiyor.

Gerekli kaynak için gönüllü olanlar kimler peki? Tabii ki, büyük oranda en son model teknolojik ürünleri satın alanlar.
En son model ürünler, eskilerine oranla çok az farklı olsalar bile anlamlı bir fiyat farkıyla tüketicilere sunulur. Burada fiyatlanan, bir sonraki nesil ürünlerdir bir bakıma. Bu mesele kan davası şeklinde sürüp gittikçe, nice teknoloji dostu delikanlı öğrenci; telefon, bilgisayar ve benzeri iletişim teknolojisi ürünlerinin en yenilerine vitrinden bakıp alamadığı için iç geçiriyor.

Üretim çılgınlığı

Intel’in kurucularından Gordon Moore’nin 1965 yılında yayınladığı bir makaleden mülhem, “Moore Yasası” olarak bilinen bir yasa vardır. Bu yasa 24 ayda bir mevcut tümleşik devreler üzerindeki bileşenlerin iki katına çıkacağını öngörmektedir. Teknolojik gelişmelerin hızı için referans kabul edilen bu yasadan kısaca anlamamız gereken şey, bugünün en güncel teknolojisine sahip bir cihazın maliyetinin iki yıl içerisinde yarı yarıya azalacağıdır.

Yasa dense de aslında bu bir gözlem sonucuydu ve bugün ne kadar anlamlı bilmiyorum. Firmalar durmadan piyasaya yeni ürün sunuyor. Bakıyorsunuz, bir akıllı telefon üreticisi, son ürününün lansmanı üzerinden daha altı ay geçmeden kamera çözünürlüğü sadece biraz daha iyi, hafızası azıcık daha yüksek bir modeli raflara sürüyor! Elindeki cihazları atıp onu satın almak isteyen vatandaşların çoğu da yeni özellikleri kullanmayacak hâlbuki… Misal, 16 MP çözünürlüklü telefon alıyor, ama resimler çok fazla yer kaplamasın diye kamerayı 6 MP’ye ayarlıyor!

Teknolojik cihazlarla gündelik işler seviyesinde muhatap olan biri olarak ben, teknolojik cihaz ihtiyaçlarımda hep “n-2”. ürünü alıyorum. Hem ihtiyacımı ziyadesiyle görüyor, hem de maliyet olarak avantajlı oluyor. Arabesk bir parçadan ilhamla üreticilere diyorum ki;

“İtirazım var zalimce üretmeye
İtirazım var bu sonsuz döngüye
Elde emanet kalan cihazlara
Yarım kullanılan telefonlara
IT’razım var!
Ben hep yenil(e)meye mecbur muyum?
IT’razım var, bu sanal dolana!”

Tüketim çılgınlığı

Eskiden “evladiyelik” tabir edilen kaliteli ürünler bulunurdu.  Bir kere alıp, ömür boyu kullanırdınız. Öğrencilik yıllarımda kaldığımız evde, yaşı evde kalanların yaş ortalamasının beş üzerinde olan ve kaçıncı el olarak kullanıldığı hesaplanamayan bir buzdolabımız vardı. Buzluk kısmı, bekâr öğrencilerin evinde bulunmanın tembelliğiyle, iç taraflarından gittikçe kalınlaşan buzları birleştirme yolunda emin adımlarla ilerliyordu. Bir kurban bayramı öncesi, gelecek et beklentisini çok üst düzeyde tutan bir arkadaşımız, etlere yer açmak için o buzların tamamen erimesi gerektiğine hükmedip dolabın fişini çekti. İmar iznini defalarca ihlal etmiş ve kat üstüne kaçak kat çıkan buzların tamamen erimesi nereden baksanız üç günü alacaktı. Bu süre zarfında soğutucu alt kısmında bozulabilecek herhangi bir gıda maddesinin bulunmayışının trajikliği (bakınız bu dramdır!) bu yazının konusu olmadığı için es geçiyorum. O süreyi bekleyemeyeceğine kanaat getiren arkadaşımız, bir bıçak marifetiyle buzları kırarak süreci kısaltmaya çalıştı. Hırslı bıçak darbelerinden biri dolabın iç duvarlarından içeri girince içerideki borulardan birini delmiş ve içindeki gazın uçmasına neden olmuştu. İşte bu, buzdolabımızın ömrü boyunca servise gittiği tek andı.

Şimdilerde ise garanti süresinin sonuna zor yetişen ürünler var, garanti süresinin dolduğunu anlayan cihaz havlu atıyor. Onu geçtim, kutusundan bozuk çıkan ürünler mi dersiniz, bir ay geçmeden kendini koyverenler mi… Servise gidip gelen bir cihaz da kolayca dikiş tutmuyor ve performansı düşüyor. Baskılı devre teknolojisi ile birlikte bir ekipmanın bozulan bir bileşenini tamir etmek diye bir şey zaten kalmadı, o bileşenin değiştirilmesi gerektiğini söylüyor servisler. Velâkin, o bileşene öyle bir fiyat biçiyorlar ki, üstüne biraz daha eklense yeni bir ürün alabilir durumda oluyorsunuz. Sıtmanın dehşetini gösterip ölüme razı ediveriyorlar! “Kullan-at-hemen yenisini al” düşüncesi her şekilde insanlara aşılanıyor.

Sanal ihtiyaçlar türetip insanları bunlara müptela ederek bir tüketim tuzağı oluşturulması, “Bedevîlikte beşer, üç dört şeye muhtaçtı. Şimdiki Garb medeniyet-i zâlimesi suiistimâlât ve isrâfât ve hevesâtı tehyîc ve havâic-i gayr-ı zaruriyeyi, havâic-i zaruriye yaparak medenî insanı yirmi şeye muhtaç etti” 1  hakikatini doğruluyor. Tüketim çılgınlığının tetiklediği ve zarurî olmayan ihtiyaçların temini konusunda Bediüzzaman “…hususan bu zamanda çok pahalıdır. Başta izzetini feda edip zilleti kabul etmek, bazan alçak insanların ayaklarını öpmek kadar mânen bir dilencilik vaziyetine düşmek, bazan hayat-ı ebediyesinin nuru olan mukaddesât-ı diniyesini feda etmek suretiyle o bereketsiz, menhus malı alır” 2 demektedir.

Allah hepimizi bu zamanın dehşetli hastalıklarından biri olan israf çılgınlığından muhafaza etsin.
Link: http://www.gencyorum.com.tr/itrazim-var

Men Tekke, Tükke!

16 Nisan’da gerçekleşen ve anayasa değişikliği hakkında yapılan referandum kendisinden önce yapılan ve Müslüman kimliğiyle siyasette bulunanların olduğu seçimlere benzer, belki de onlardan daha fazla dinî, millî ve manevî değer eksenindeki ajitasyonlar gölgesinde gerçekleşti.

 

Hatırlanacağı gibi geçmiş yıllarda yapılan bazı seçimlerde “Müslüman sayımı” yapılacağını iddia eden kesim, kendi destekledikleri partiden başkasına oy verenleri “patates dini”nden addetmişti.
Din gibi umumun malı olan mukaddesleri inhisarı altına alıp siyaset yapmanın başlıca özelliklerinden ilki, ötekileştirip ayrıştırmak ve kendi taraftarları arasında safları sıklaştırmaktır. Saflar çoktur da, sıkı durmaları için sürekli bir düşmanın varlığı zorunludur. İkincisi de bu siyasî hareketlerin öncülerinin dinî önderler olduğu ve her hareket ya da söylemlerinin kaynağının ilâhî olduğu düşüncesidir. En güzel örneklerinden biri “Rabbime sordum, Cleveland dedi” cümlesidir (vaktiyle by-pass ameliyatı olmak için ABD’ye seyahat eden bir bakanın eşi ABD tercihini nasıl yaptıklarını anlatırken bu cümleyi kurmuştu). Keza “Davutoğlu’na başbakanlığı bizzat Peygamberimiz verdi” cümlesi de buna iyi bir örnektir. Gündelik siyesetin tabiatında var olan anlık savrulmaların ve geri dönüşlerin bu düşünce ile izahı nasıl mümkün olabilir? Üçüncüsü de, dinin tek temsilcisi olma iddiasıyla kendilerinden olmayan dinî cemaat ve gruplara “biz yoksak, sizler de olmazsınız” mesajı vermektir. Halbuki dinin sahibi ve koruyucusunun herhangi bir vasıtaya mecburiyeti yoktur.

Kendisini “sırat-ı müstakim” ve “kutlu yürüyüş” gibi ifadelerle tanımlayan bu hareket, 16 Nisan öncesi dinî, millî ve manevî bütün değerleri kullanarak kendisine oy toplamıştır. Öncüleri, her seçim öncesi mutad hale getirdikleri bir umre ziyareti yapmış, müntesipleri birtakım âyet ve hadisleri kendilerine tevil ederek ebced ve cifir hesapları ile 16 Nisan çıkarımları yapmıştır. Bazı camilerde siyasî figürler boy gösterip mitingler yapmış, bazı camilerde vaaz sırasında yönlendirici siyasî mesajlar verilmiştir. Duvarlara “Allah için evet inşallah” yazısı ile fotoğraf çektiren siyasiler olmuştur. “Haç ile Hilâl mücadelesi” seçim atmosferini tanımlarken kullanılan ifadelerden biri olmuştur. Bazı Müslümanlar mücadele sonunda halife seçileceğini hayal etmiştir.
“Hayır” oyu verenlerin ahiretini tehlikeye düşüreceğini söyleyenler, Peygamberimizin (asm) yaşadığı bir mu’cizeye benzer bir durum yaşadığını anlatmıştır. “Evet” oyu vermenin farz olduğunu yazan ve fetvaları ile bilinen köşe yazarları olmuş, buna ne siyasî hareketten ne de Diyanet İşleri Başkanlığı’ndan bir tepki gelmiştir.

Görüldüğü gibi, ortada bir siyasî tekke vardır. En azından kendisine oy veren insanların büyük kısmı tarafından tekke nazarıyla bakılmış bir yer olduğu açıktır. Bu tekkede bir “şeyh” de vardır. Tekkede çorba her daim bulunmakta ve tekkeyi bekleyenler çorbayı içmektedirler. “Kaşıkçı kuşu” olarak bilinen pelikan kuşları da kaşıklarını çorbaya daldıranlar arasındadır. Tekkede pelikan olduğu gibi, pelikanda da tek “k” vardır.
Gelgelelim, referandum sonrası bu çorba kazanı fokur fokur kaynamaya başlamış görünüyor. Vay efendim, “ben baştan beri buradaydım, sen sonradan geldin”, yok, “senin fitne ateşi ile yaktığın kazanda kaynayan çorbadan hayır mı gelir?” tartışmaları gırla gidiyor. Suçlamalar, hakaretler havada uçuşuyor. Böyle siyasî tekkelerde eteklerde çok taş olur ve zamanı gelince dökülür. Derken, şeyhten beklenen açıklama, tekkeye mürid seçmedikleri şeklinde geldi!

Şeyhin açıklamasından tekkedeki kimsenin gocunduğu yok, herkes bu açıklamadan kendinin haklı olduğuna dair bir çıkarım yapıyor. Görünen o ki, “hayır” kesiminin seçim kampanyasında kullandığı “Mavi boncuk” şarkısı bu zamanda en çok şeyhe lâzım olacak.