Hatalı Güncelleme

 

Geçtiğimiz hafta, dünyanın pek çok yerinde bilgisayar hizmetlerinde kesintiler yaşandı.

CrowdStrike isimli şirketin Falcon ürününde yayınladığı bir güvenlik güncelleştirmesi, Microsoft şirketinin Windows işletim sistemi ile çalışan bilgisayarların mavi ekran verip çökmesine sebep oldu.

Microsoft tarafı, kesintiden etkilenen bilgisayar sayısının sekiz buçuk milyon civarında olduğunu açıkladı. Bazı uzmanlar bu sayının 50 milyondan fazla olduğunu da ileri sürdü. Çökmelerin müsebbibi olan CrowdStrike ise herhangi bir rakam vermedi.

19 Temmuz Cuma sabahı, bilgi sistemleri için bir felaket gününün başlangıcıydı. Havayolu şirketlerinin biletleme sistemleri çalışmadı, çok sayıda uçuş iptal edildi, iptal edilmeyen uçuşlarda da gecikmeler yaşandı. Bazı bankaların internet ve mobil bankacılığı uygulamalarına erişilemedi. Bazı marketlerde kasalar çalışmadığı için insanlar alışveriş kuyruklarında bekledi. Bir özel hastanenin bilgi sistemleri devre dışı olduğu için çalışanlar kâğıt formlar üzerinden işlem yapmaya çalıştı. Bazı haber sitelerine ulaşılamadı, sistemler kapalı kaldı ve belli bir süre yayın yapamadılar.

Güvenlik sistemi ve işletim sistemi sahibi olan firmalar, konunun bir güvenlik ihlali veya siber olay olmadığını söyleyerek insanları rahatlatmak istedi ama çözüm için tavsiye ettikleri şey, “güvenli mod” ile açılacak bilgisayarlarda Falcon ürününü devre dışı bırakmak oldu. Böyle olunca, muhtemelen milyonlarca bilgisayar tek tek elle açıldı ve -geçici de olsa- korunmasız bir şekilde çalıştı. Olayın sebebi bir güvenlik açığı değilse bile hızlı çözümü için birtakım güvenlik riskini göze almak gerekti. Sular durulduktan sonra hasarlar daha kolay tespit edilebilecektir muhakkak.

Dünya devi bir güvenlik firması, böyle bir hatayı nasıl yapar diye şaşıyoruz ama tek firma, tek işletim sistemi, tek güvenlik uygulaması ve “tek-noloji” rabiasının tezahürleri bunlar. Açık kaynak kodlu, birden çok kullanıcı ve farklı toplulukların gelişmesinde katkıda bulunduğu sistemlerde böyle küresel ölçekli ve hayatı felce uğratacak seviyede büyük kazalara rastlanmıyor.

Bu arada komplo teorisyenlerine de gün doğdu, milletin ağzı torba değil ki bir torba yasayla büzesin... ABD’nin düşman sayısı o kadar çok ki, olağan şüpheliler listesinde Rusya, Çin, İran ve Kuzey Kore gibi devletler bile var. Hatta, Kasım ayında yapılacak olan başkanlık seçiminde aday olan Trump’a düzenlenen suikast saldırısının konuşulmaması için rakipleri tarafından bilerek yapıldığına inananlar var. İster sabotaj eseri olsun, ister ihmalkarlık sonucu çıkan bir hata olsun, uluslararası çapta iç içe geçmiş ve birbirine bağımlı çalışan sistemlerin basit bir hatada bile çökme noktasına gelebilmesi düşündürücü.

Millet olarak, hatalı güncellemelere ve onlardan sonra çıkan sistem sıkıntılarına şerbetli sayılırız. İçinde bulunduğumuz ve yıllardan beridir süregelen enflasyonist vasatta bazı ürün ve hizmet fiyatlarına ayda bir, bazılarına 15 günde bir hatta kimine haftada bir “güncelleme” geliyor.

Güncellenmiş fiyatları gören vatandaşlar enflasyon karşısında, tıbbi terimlerle ifade edecek olursak anafilaktik şok geçirmek suretiyle allerjen bir tepki veriyor. Önce, mavi ekran verip donup kalıyor. Yeteri kadar mavileştikten sonra vatandaş, “Şirinler sendromu” yaşamaya başlıyor ve kendi kendini telkin ediyor: “İhtiyacın varsa hemen bugün ‘alecen’, almazsan bu beğenmediğin fiyatı da bir daha asla ‘bulamayacen’, almadığın için pişman ‘olecen’...”

Rabbim, hepimizi hatalı güncellemelerin yıkıcı tesirlerinden muhafaza eylesin...

Link: https://www.yeniasya.com.tr/adnan-nacir/hatali-guncelleme_599427

Bilgi"Saray" ve İstik.rar Problemi

Bir işin uzmanını gördü mü, ondan istifade etmeden bırakmayan arkadaşlar var.
Tıp doktoru görünce hemen ağrıyan bir yeri varsa onu sorar, ağrısı yoksa bile geçmişte yaşadığı bir ağrıyı bulur, onu sorar. Doktorun uzman olup olmadığı, uzmansa alanının ne olduğu önemli değildir. Avukat birini görse, dedesinden kalan miras paylaşımında haksızlık yapıldığını anlatır, ne yapması gerektiğini sorar. Bilgisayar mühendisi gördüğünde soracağı sorular daha fazladır. Bilgisayar mühendislerinin, üstünde ekran olan her cihazın, hem donanımsal hem de yazılımsal olarak en ince detayına kadar vakıf oldukları (!) bilinen bir şeydir.

Artan akıllı cihaz sayısı, internetin nesneleri henüz tam olarak anlaşılamamışken, nesnelerin internetinin de konuşuluyor olması gibi sebeplerle bilgisayar mühendislerinin misyonu gittikçe ağırlaşıyor. Yeni problemler, yeni istekler ve sorular çığ gibi artıyor. Her meslek dalında olduğu gibi, bir bilgisayar mühendisinin de “o konuyu bilmiyorum, benim uzmanlığım farklı alanda” deme lüksü yoktur. Çünkü karşı argüman olarak hemen, 10 yaşındaki komşu çocuğu veya kuzenin, bahsedilen konuyu uzman seviyesinde bildiği söylenir.

Uzun zamandır görüşmediğim bir arkadaşlarımla karşılaşıp, karşılaşmamızın asıl sebebinin “verimsiz çalışan veya hiç çalışmayan bir bilgisayar” olduğunu sonradan öğrendiklerimi saymıyorum, mesleğim icabı çok sayıda problemli bilgisayarla karşılaştım. Hele bir tanesi vardır ki, evlere şenliktir!

Şu ana kadar gördüğüm en ilginç bilgisayar ile ilgili notlarımı sizlerle paylaşmak istiyorum:

1. Kasaya bakınca abartılı süsleri göze çarpıyor. İsmini ben verecek olsam “Bilgi Saray” derdim. İçindeki her bir parçası farklı bir ülkeden, tonlarca para ödenerek getirtilmiş.
2. Üzerinde, 2001 yılında piyasaya sürülmüş ve 2014 yılından itibaren üreticisi tarafından artık desteklenmediği bilinen eski bir işletim sistemi kurulu.
3. Bilgi birimi olarak “BİT” yerine millî ve yerli versiyonu olan “MİT” kullanılıyor.
4. Yakın zamana kadar “F” klavye kullanılmış ama klavye değiştirilmiş, daha doğrusu klavyenin tuşları tek tek sökülüp “AQP” klavyesi dizilimine göre yeniden yerleştirilmiş, ama sistem ayarlarında varsayılan olarak “F” klavye seçili olduğundan, en beklenmedik zamanda klavye ayarı değişebiliyor. Elle sökülürken bazı tuşlar kırılmış.
5. Anakartla ilgili olduğunu düşündüğüm ciddî sistem hataları var: “System Halted Fatal Error”
6. Olay görüntüleyiciyi inceleyince, çok sayıda “error” olayı görünüyor: “An Error has occurred”. Belli bir tarih aralığında hiç görülmeyen ve bitti sanılan error olayları, bir şekilde yeniden tetiklenmiş.
7. Dll dosyalarının bulunduğu klasörü incelediğimde, bir dosyanın çalışıp silindiğini gördüm. Loglardan anlaşıldığı kadarıyla bu dosya “Gerçekler.bat”mış. Ayrıca “karartma.dll” adında daha önce duymadığım bir dosya gördüm. Bir virüs tarafından oluşturulmuş olabilir.
8. Sistemi kararlı hale getirmek için “istik.rar” dosyasını aramaya başladım. Arama kriterlerine bütün diskleri dâhil ettim. Arama uzun sürecek gibi, hayırlısı diyelim.
9. JPG ve PNG dosyalarının arkasına gizlenmiş zararlı içerikler var.

Resim dosyaları taranıp yüksek çözünürlükle kaydedilmiş: 500 dotPerinç(ek)

10. Yerel uygulamalarda pratik görünen “Akses” veritabanı, kendisine yüklenen veri büyüdükçe yükünü kaldıramaz hale gelmiş. Büyük uygulamalarda ve web üzerinden yayınlanan uygulamalarda Akses veritabanının yetersizliği yüzünden donmalar, geçersiz işlem yürütüp içe kapanmalar görülüyor.
11. Ağ komşulukları ile ilgili ciddî problemler var. Sıfır paylaşım noktasına gelinmiş.
12. Ağa dahil olma sorunları yaşanıyor: İki dirhem 4 çekirdek işlemcisi ile DHCP’den IP istemeye giden bilgisayarımız, IP’e un seren DHCP tarafından bazen eli boş döndürülüyor. Böyle durumlarda fax modem kullanılarak çevirmeli ağ bağlantısı kuruluyor ve “ağa oturum açılıyor”. ADSL modeme bağlanamayan bir “ağa oturum” hitabı olarak “Eyyy di es el!” kulaklarda çınlıyor.
13. Ağa bağlanamama problemlerinin kökeni “Ethernetekon” kartındaki sıkıntılar olabilir. “IP” sabitlenmiş görünüyor.
14. Cihazda kurulu güvenlik duvar düzgün çalışmadığından bütün virüs, trojan, spy gibi zararlı muhtevalı dosyalar içeriye rahatça girebiliyor. (kullanıcısının sırtından sopayı, diskinden de spy’ı eksik etmemişler)
15. Disk alanı kazanmak için eski sistem dosyaları sıkıştırılmış. Yeterli disk boşluğu oluşturulamadığı gibi, sistem performansı da düşmüş.
16. Çoklu dil desteği paketi indirilmiş, ama yüklenememiş. (Error olayları ile bağlantılı olabilir)
17. Görev Yöneticisi hiçbir işin sorumluluğunu üstlenmiyor hatta cevap vermeye bile tenezzül etmiyor: “Not responding”
18. Geçmişte sorunlar yaşanmış, çoğu geçersiz işlem yürütmüş ve kapatılmış 3. Parti yazılımlar görünüyor.
19. Güvenlik paketi bütün hatalara rağmen yüklenmiş ve “group policy” çok sertleşmiş. Sıradan kullanıcıların hakları ciddî manada kısıtlanmış.
20. İstik.rar dosyasını arama işlemi yeni tamamlandı.

Sonuç: “istik.rar dosyası bulunamadı.” Aranan dosya ismine yakın sonuçlardan biri ise ilginç: “alistik.rar” (“alıştık” kelimesi Türkçeye özgü karakterlerle yazılamayınca “alistik” olmuş).
Eskimiş anakartını değiştirmekle başlamalı… Çok işi var, ama adam olur bu…

Link: http://www.yeniasya.com.tr/adnan-nacir/bilgi-saray-ve-istik-rar-problemi_381558
Tarih: 25 Ocak 2016