Son zamanlarda haberlerde çıkan, sosyal medyada adlarından
söz ettirmeye çalışan EYT diye bir grup var. “EY” kısmını “el yapımı” şeklinde
okuyup sakın ola terörle bağdaştırmaya çalışmayın. Ben her seferinde öyle
başlayıp sonunu getiremiyorum. Efendim, EYT kısaca emeklilikte yaşa takılanlar
demektir.
Bu ifadeyi duyunca “insanlar emeklilik konusunda yaşa neden
ve nasıl takılır?” sorusu akla gelir. Emekli olmak için uygun yaşta olmadığını
düşünüp yaş konusunu takıntı haline getiren insanlar zannedilmesin. EYT, 1999
ve öncesinde sigortalı iş hayatına başlayıp, yeterli prim ve sigortalılık
gününü doldurduğu halde emeklilik şartlarına sonradan kanuni düzenlemelerle
eklenen yaş şartını doldurmadıkları için emekliye ayrılamayan insanları ifade
eder. İşe başladıklarında 5000 prim günü ve 20/25 sene sigortalılık süresini
doldurunca emekli olacakları söylenmiş. Kanun koyucular, zamanla bir de kademeli
yaş şartı ekledikleri için zavallı çalışanlar yaş şartına gelip takılıyorlar. İsteyen
yine emekli olabilir ama yaş şartını doldurmadan emekli maaşını alamaz.
Şuna benziyor; bir halı saha maçı düşünün, kaç kişilik
takımların oluşturulacağı, oyuncu adaylarının kimler olduğu, maçın süresi gibi
konular belli iken takımlar seçilmiş ve oyuna başlanmış. Maç sürerken takımlardan
birinin kaptanı “siz böyle güçlü oldunuz, biz sizi yenemiyoruz” diyerek karşı
takımdan adam eksiltiyor veya kurallarda kendi lehinde değişiklikler yapıyor.
“Oyuncu değiştirme hakkın var ama yeni oyuncuyu oyuna sokamazsın,
yorulan-sakatlanan oyuncun varsa kenarda istediği kadar dinlensin, yeni
oyuncuyu ancak 60. dakikadan sonra oyuna
alabilirsiniz” diyor mesela... Ortalama maç süresi de 70 dakika civarı.
SEÇENEKLER
Şimdi, EYT kapsamındaki bir kişinin neler yapabileceğine
bakalım. Emekliye ayrılıpı mevcut işinden çıkabilir. Yaşını dolduruncaya kadar
maaş almadan bekler. Bir ağacın tepesindeki filin aşağı inmek için bir yaprağa tutunup
sonbaharın gelmesini beklemesi gibi bir şey. Çoluk çocuk ne yer,
faturaları-kirayı kim öder gibi dertlerin ağırlığı adamı aşağı hızla düşürür,
hafazanallah...
İkinci ihtimal, emekliye ayrılan kişi maaş için bekleme
süresini bir işte çalışarak geçirebilir. Tabi, 35 yaşından büyüklere şans
vermeyen iş ilanları arasında kendine uygun bir şey bulabilirse. En az vasıf gerektiren
bir işi asgari ücretle yapmak, o durumdaki herkesin yapabileceği bir şey değil.
Bir diğer durumda mevcutta çalıştığı işi bırakmadan yaşını
bekleyebilir. Bakalım işvereni de aynı şekilde mi düşünecek midir? Değişen
teknoloji ve iş yapış tarzlarına uyum sağlayabilecek ve daha ucuza
çalışabilecek gençler patronların aklını çelebilir. İşini aynı şekilde devam
ettirebilse bile yeni yapıda gün geçtikçe emekli maaşı düşme eğilimindedir.
6 milyon kadar insanın EYT kapsamında olduğu tahmin ediliyor.
Her çeşit mecrayı kullanarak haklarını arıyorlar ama henüz olumlu bir gelişme
yok maalesef. Seçim bitti, bugün yarın derken, geçen hafta içerisinde
Cumhurbaşkanı konu ile ilgili EYT ehlini üzecek açıklamalar yaptı. Konuyu erken
emeklilik olarak değerlendiren Erdoğan neredeyse bir “eyyyt” hitabıyla: “Erken
emeklilikten yararlanacakların tamamı göz önüne alındığında bu rakam toplamda
750 milyar lirayı buluyor. Ekonomik kurtuluş savaşı verdiğimiz böyle bir
dönemde, böyle bir yükü milletimizin sırtına bindirmeye hakkımız var mı, diye
milletime soruyorum” dedi.
500 milyon dolar, sen milyor paraya uçak alındığı (eski
sahipleri satıldığını söylemiş), bir günlük saray masrafının 1.8 milyon TL
olduğu zamanlarda kime karşı ve nasıl bir ekonomik kurtuluş savaşı veriyoruz
bilmiyorum. Gerçi uçağın hediye edildiği söylenmişti ama, kıytırık bir madalya
bile alacak olsa dünyayı ayağa kaldıracak alayiş ve nümayişlerle törenler yapıp
canlı yayınla yedi cihana duyuracak olan insanlar, 500 milyon dolar değerindeki
bir hediye için neden herhangi bir tören yapmadılar ve ancak muhalefet
partilerinin millletvekilleri konuyu gündeme taşıyınca hediye edildiğini
söylemekle yetindiler anlamış değiliz.
Bana sorarsanız en güzeli, emekliliğe, yaşa ya da herhangi
bir sınava takılmadan yaşamak. İmkanı olan Kütahya Belediyesi Özel Kalem’ine
açıktan ve sınavsız girsin. İşe gitmeye bile gerek kalmadan maaşınızı
yollayabiliyorlarmış. İşte emeklilik diye buna derim. İsteyen evde oturup
internet üzerinden kedi de satabilir, canı sıkılmasın diye. Bu emekliliği
isteyenler bir adet milletvekili baba ile başvurabilirler, öyle diyor
gazeteler...